Çoxsaylı mieloma limfositlərin erkən sələfləri səviyyəsində olan hüceyrələrin şiş xəstəliyi olub, bu zaman birincili transformasiya etmiş hüceyrələrin sələflərinin monoklonal keyfiyyəti, sonuncu mərhələyə qədər differensasiya etmək qabiliyyətini saxlayır. Məntiqi olaraq şişin substratı plazmatik hüceyrələrdir. Şiş limfositlərin erkən sələflərindən inkişaf etdiyindən bu xəstəlik eyni zamanda limfoprolivativ xəstəliklər qrupuna aid edilir. Xəstəliyə ən çox 50-60 yaşlı şəxslər arasında rast gəlinir.
Xəstliyin baş verməsində orqanizmin plazmatik hüceyrələrinin proliferasiyası durur. Plazmosit qısa müddətli yaşayan limfositlərdəın törəyir və praktik olaraq bütün növ antigenlərə qarşı spesifik olan qeyri-məhdud miqdarda antitellər hasil etmək qabiliyyətinə malik olur. Birincili olaraq şiş sümük iliyində yerləşir. Sonradan şiş hüceyrələri müxtəlif orqanlara (dalaq, qaraciyər) metastaz edir. Sümük iliyində şiş hüceyrələri artıb çoxaldıqca eritroblastik və miyelositar qanyaranma işini azaltmağa başlayır. Xəstəliyin bir-neçə mərhələsi müəyyən edilir:
* zəif közərən
* ləng proqressivləşən
* sürətlə proqressivləşən (aqressiv).
Xəstəliyin gedişindəki bu mərhələlər diaqnozun qoyulmasında yardımçı olur. Çoxsaylı mieloma xəstələrdə aşağıdakı patologiyaların əmələ gəlməsinə səbəb olur:
- sümük maddəsinin dağılması
- sümüklərdə deüstruktiv dəyişikliklər.
Sümük maddəsinin dağılması ilə əlaqədar olaraq xəstələrdə osteoparoz və osteoliz əlamətləri meydana çıxır. Partologiyalar ən çox özünü yastı sümüklərdə və fəqərələrdə göstərir.
Xəstəliyin əlamətləri artdıqca periferik qanda anemiya, leykopeniya, trobositopeniya baş verir. Çoxsaylı mieloma xəstəliyində 5% hallarda periferik neyropatiya inkişaf edir ki, bu da xəstələrdə ağrı hissinin pozulması və paresteziyalarla müşahidə edilir.