22-10-2021, 08:50 | Uşaqlara dərman verdikdə diqqətli olun!
İstənilən dərmanlar istənilən insanda allergik reaksiyanın inkişafına səbəb ola bilər.
Heç bir insan belə allergik reaksiyadan sığortalanmayıb. "Məndə heç nəyə allergiya yoxdur" kimi dəlil burada işləmir.
Reaksiyanın gücü müxtəlif ola bilər - yüngül səpgilərdən başlayaraq ağır anafilaktik şokun inkişafına kimi (anafilaktik şok insanın həlak olmasına səbəb ola bilər).
Həkimlərin müşahidələrinə görə, uşaqlarda və yaşlı insanlarda dərmanlara qarşı allergik reaksiyalarına daha az rast gəlinir. Bunun səbəbi bu qrup insanlarda immun sisteminin daha zəif olmasıdır.
Lakin uşaqlarda allergik reaksiya daha sürətli gedir və daha tez-tez hallarda ağır fəsadlara səbəb olur. Bunun səbəbi uşaq orqanizmində bütün fizioloji proseslərin daha sürətli getməsidir.
Əksər hallarda ağır allergik reaksiyaların səbəbi hər hansı dərman preparatının qəbulu olur. Bu səbəbdən uşağa bu və ya digər dərman preparatını verdikdə çox diqqətli olun.
Bəzi dərman preparatları allergik reaksiyalara daha tez-tez səbəb olur. Allergik reaksiyaların inkişafına ən tez-tez səbəb olan preparatlar penisillin və sefalosporin qrupuna aid olan antibakterial preparatlardır ("antibiotik"lər). Sulfanilamid preparatları, vərəm əleyhinə preparatlar, aspirin, yuxu gətirici, qıcolma qarşı preparatlar, anestetiklər (ağrısızlaşdıran) və bəzi digər preparatların istifadəsi allergik reaksiyanın riskini artırır.
Nəzərinizə çatdıraq ki, allergik reaksiya yalnız hər hansı allergenlə (o cümlədən, dərmanla) təkrar (!) kontakt zamanı inkişaf edə bilər. Bu o deməkdir ki, əgər insan, məsələn, bundan əvvəl heç zaman ampisillin qəbul etməyibsə, ampisillinin ilk qəbulu bu insanda allergik reakisyanın inkişafına səbəb olmayacaq.
Lakin ilk qəbuldan sonra orqanizmdə hələ ki tibbə məlum olmayan proses işə salınır ki, immun sistemi bu maddəyə qarşı xüsusi həssas olur. Bu proses "sensibilizasiya" adlandırılır. Məhz bu sensibilizasiya gələcəkdə bu dərmanın təkrar qəbulu nəticəsində allergik reaksiyaya səbəb olur.
Bunu misal çəkərək izah edək. Məsələn, uşaqda otit (orta qulağın iltihabı) inkişaf etmişdir. Həkim uşağa "ampisillin" təyin edib. 3 aydan sonra bu uşaq bronxit xəstəliyinə tutulub və ana uşağa müstəqil şəkildə ampisillin "təyin etməyə" qərar verib (axı keçən dəfə ampisillin uşağa kömək edib!). Nəticədə uşaqda allergik reaksiya baş verib.
Dərmanın qəbul forması da sensibilizasiyanın və allergik reaksiyanın inkişafında böyük rol oynayır. Belə ki, dərmanın peroral (həb, suspensiya və s.) qəbulu zamanı sensubilizasiya və allergik reaksiyanın riski daha az, parenteral (inyeksiyalar şəklində) qəbulu zamanı isə daha çox olur. Məhz bu səbəbdən həkimlər uşaqlara dərmanları əksər hallarda həb və ya suspensiya şəklində təyin edirlər.
Əgər ana hamiləlik zamanı hər hansı dərman qəbul edibsə, bu o deməkdir ki, uşaq bu dərmana sensibilizasiya alıb və doğulduqdan sonra bu dərmanın qəbulu uşaqda allergik reaksiyaya səbəb ola bilər.
Bu səbəbdən hamiləlik zamanı ana yalnız həkim tərəfindən təyin olunan dərmanları qəbul etməli və bu dərmanların adlarını yazıb saxlamalıdır. Əgər körpə doğulduqdan sonra ona hər hansı müalicə təyin olunarsa, ana mütləq hamiləlik zamanı istifadə etdiyi dərmanlar haqqında həkimə məlumat verrməlidir. Bu uşaqda ağır allergik reaksiyaların baş verməsinin qarşısını alacaq.
Həmçinin əmizdirmə zamanı ana tərəfindən qəbul olunan dərmanlar da uşaqda sensibilizasiyaya səbəb olur. Bunu da nəzərə almaq lazımdır.
Valideynlərdə hər hansı dərman preparatına qarşı allergik reaksiya olduqda bu uşaqda bu dərmana qarşı reaksiya riskini artırır.
Əgər uşaqda bu və ya digər dərman preparatına qarşı allergik reaksiya olubsa, bu o deməkdir ki, növbəti dəfə bu preparatın qəbulu daha ağır reaksiyaya səbəb olacaq.
Qara ciyər və böyrək xəstəlikləri allergik reaksiyaların riskini artırır.
Beləliklə, uşağı ağır allergik reaksiyalardan qorumaq istəyirsinizsə, bu qaydalara əməl edin:
- heç bir halda müstəqil şəkildə (həkimlə məsləhətləşmədən) uşağa heç bir dərman preparatını verməyin;
- uşağa verilən bütün dərman preparatların adını və verilmə tarixini yazıb saxlayın və uşağa hər hansı dərman təyin olunduqda bu siyahını həkimə göstərin;
- əgər uşaqda hər hansı dərmana qarşı allergik reaksiya olubsa, bu dərmanın adını yazıb saxlayın;
- heç bir halda inyeksiya şəklində istifadə üçün nəzərdə tutulmuş dərmanları yerli vasitə kimi istifadə etməyin (bəzi analar uşaqda boğaz xəstəlikləri zamanı şprisə penisillin yığıb uşağın boğazını yuyurlar - bu yolverilməzdir!).
22-10-2021, 08:47 | Çeferindən FİFA-nın ideyasına sərt reaksiya
UEFA prezidenti Aleksandr Çeferin dünya çempionatlarının iki ildən bir keçirilməsi ideyasına münasibət bildirib.
Bu fikri məntiqsiz layihə adlandırıb:
"Bu layihəni dəstəkləmirəm. Əgər dünya çempionatının 2 ildən bir keçirilməsi barədə qərar verilsə, futbol adına qorxunc nəticələr ola bilər. Sizdən və FİFA-dan xahiş edirəm ki, layihənin tətbiq edilməsiylə bağlı səsvermə etməyin. Bu fikri və məsələnin səsverməyə çıxarılmasını məntiqli hesab etmirəm".
Qeyd edək ki, FİFA dünya çempionatlarının keçirilmə müddəti ilə bağlı qərarı ilin sonunda verəcək.
22-10-2021, 08:45 | Qrizmann hakimləri təlxək adlandırdı
"Atletiko"nun hücumçusu Antuan Qrizmannın atası Alen Qrizmann oğlunun Çempionlar Liqasının qrup mərhələsində "Liverpul"la oyunda qırmızı vərəqə almasına münasibət bildirib.
Fransalının fikrincə, 52-ci dəqiqədəki epizodda hakimlər düzgün qərar verməyib.
O, instaqram səhifəsi vasitəsilə "Milan"ın hücumçusu Zlatan İbrahimoviçin "Porto" ilə görüşdəki kobudluğunu əks etdirən foto ilə oğlunun qırmızı vərəqə almasına yol açan epizodun şəklini birləşdirib. Qrizmann hətta almaniyalı hakimlər briqadasını təhqir də edib: "Eyni hərəkətə görə Zlatan İbrahimoviçə sarı, Qrizmanna qırmızı vərəqə göstərilir. Bir dəstə təlxək".
Alen Qrizmann bir neçə dəqiqə sonra statusu silməli olub.
Qeyd edək ki, Antuan Qrizmann "Liverpul"la görüşdə dubl etsə də, komandası 2:3 hesabı ilə məğlub olub.
22-10-2021, 08:42 | Körpə barmağını əmir?
Hamiləliyin təqribən üçüncü trimestrinin əvvəllərindən (bəzən isə daha əvvəl) başlayaraq körpə öz yumruqları və ayaq barmaqları ilə, həmçinin göbək ciyəsi ilə oynayır və onları sorur.
Bunu ultrasəsli müayinənin köməyilə görmək olar. Bu yolla o, anasının bətnindən ayrılan kimi ona lazım olacaq "əmmə" bacarığını inkişaf etdirir.
Doğuşdan sonra körpə yumruqlarını əmməyə başlayır. Odur ki, yumruqlarını əmməsini, körpənin anadangəlmə vərdişlərindən biri hesab etmək olar.
Əmmə prosesində körpə dərhal sakitləşir, çünki bu ona ana bətnindəki rahatlığı xatırladır.
Körpə öz barmağını, eynilə döşü əmdiyi kimi əmir, odur ki, barmağı əmmək, körpənin döşü düzgün əmib-əmməməsinə heç bir təsir göstərmir. Məhz bu səbəbdən, körpə döşü əmərək sakitləşmədikdə, barmaq işə yarayır. Ana körpənin barmağını yumşaq hissəsi yuxarı şəkildə damağa tərəf çevirir və körpə dərhal sakitləşir.
Lakin, körpə ilk günlər öz bədən hərəkətlərini çətinliklə koordinasiya etdiyi üçün, barmaqlarını və yumruqlarını şüurlu şəkildə yalnız 3-cü ayına yaxın əmməyə başlayır. Bu zaman o nəhayət ki, öz əllərini "tapa" bilir. Bundan sonra, körpə ağzını və əllərini diqqətlə tədqiq etməyə başlayır.
O, öz ağzının quruluşunu nə qədər tez öyrənsə, 1 yaşına yaxın öz nitq aparatını bir o qədər asanlıqla idarə edəcək.
Lakin, körpələrin öz yumruqlarına bu qədər həvəs göstərməsi, xüsusilə, körpənin əllərini dərinə salması nədənsə bir çox valideynləri qorxudur. Barmaq sorma "problemi" barədə danışanda, həkim və ya qohumlardan ilk eşitdiyimiz bu olur: körpə acdır, ananın südü azdır. Yox əgər körpənin çəkisi qaydasındadırsa, o zaman da deyirlər ki, əmmə refleksini təmin eləmək üçün körpəyə dərhal əmzik vermək lazımdır. İlk ağıla gələn, sıxıntı və tənhalıqdan barmağını soran atılmış uşaqların təsviri olur.
Körpənin barmağını əmməsini tərgitmək, yoxsa barmağını doyunca əmməsinə imkan vermək lazımdır?
Cavab kifayət qədər sadədir: əgər siz körpənizi tələbinə uyğun qidalandırırsınızsa, əmizdirmələrin müddətini məhdudlaşdırmırsınızsa, körpəni zəruri taktil təmasla təmin edirsinizsə, özünüzü ana rolunda əzmli hiss edirsinizsə, körpəyə əmməyə döşdən başqa bir şey vermirsinizsə, körpənin üzərində erkən inkişaf təcrübələri aparmırsınızsa, o zaman, barmaq və ya yumruq əmmək sadəcə idraki refleksdir və tezliklə öz-özünə keçib gedəcəkdir.
Bəzi körpələr özlərini çox məzəli aparır: döşü əmməyə başlayan körpə, eyni zamanda yumruğunu da ağzına salmağa çalışır.
Əgər körpə barmağını uzun müddət və israrla əmirsə (10-15 dəqiqədən artıq) və ya barmağı ağzında yatırsa, çox güman ki, o, xoşagəlməz hisslər keçirir. Odur ki, zərif şəkildə barmağı döşlə əvəzləməyə çalışın və körpənin sizə verdiyi siqnallara daha çox diqqət yetirin ki, onun bu həyəcanlı vəziyyətinin səbəbini anlayasınız.
22-10-2021, 08:40 | "Barselona"dan azad agent kimi ayrılır
"Barselona"nın futbolçusu Usman Dembele klubla müqaviləsini yeniləməyəcək.
yaşlı hücumçu növbəti yay transfer pəncərəsində komandadan ayrılacaq. O, "Nyukasl"a azad agent kimi keçməyi planlaşdırılır. Dembelenin İngiltərə klubunda illik 15 milyon avro + 5 milyon avro bonus məvacib alacağı bildirillib.
"Barselona" 2017-ci ildə "Borussiya"dan (Dortmund) 105 milyon avro + 40 milyon avro bonusa aldığı fransalı oyunçu ilə 2 illik yeni müqavilə imzalamaq istəsə də, futbolçu bunu qəbul etməyib.
Əlavə edək ki, Dembele bu mövsüm hələlik komandası ilə meydana çıxa bilməyib.
22-10-2021, 08:38 | Poqba “Mançester Yunayted”lə bağlı qərarı
"Mançester Yunayted"in yarımmüdafiəçisi Pol Poqba gələcəyi ilə bağlı qərarını açıqlayıb.
Müddət əvvəl komandadan ayrılmaq istəyən Fransa millisinin üzvü fikrini dəyişib.
O, Kriştiano Ronaldonun gəlişindən sonra "mankunianlar"da çıxış etmək arzusunu dilə gətirib: "Mançester Yunayted"də oynamağı sevirəm. Ronaldo xüsusi futbolçudur. O, dünyanın ən yaxşılarından biridir və onunla oynamaqdan zövq alıram".
Onun mövsümün sonuna qədər olan müqavilə müddətini yeniləməsi gözlənilir. Klub bununla bağlı danışıqları intensivləşdirib.
Qeyd edək ki, Pol Poqba 2016-cı ildən "Mançester Yunayted"in formasını geyinir.
21-10-2021, 12:01 | “Barselona” 18 yaşlı hücumçusu ilə 1 milyardlıq müqaviləni rəsmiləşdirib
"Barselona" hücumçusu Ansu Fati ilə yeni müqaviləni rəsmiləşdirib.
Apasport.az saytının məlumatına görə, 18 yaşlı forvard klub prezidenti Joan Laportanın iştirak etdiyi tədbirdə yeni sözləşməyə qol çəkib.
Kataloniya təmsilçisi də rəsmi saytı vasitəsilə Fatinin 2027-ci ilin yayına qədər müqavilə imzaladığını açıqlayıb. İspaniya millisinin üzvünün sərbəst qalma məbləği 1 milyard avro olaraq təyin edilib.
Qeyd edək ki, "Barselona" bir müddət əvvəl digər yetirməsi Pedri ilə eyni şərtlərlə yeni müqavilə imzalayıb.
21-10-2021, 11:06 | Zakir Həsənov Kəlbəcər və Laçın rayonlarında olub
Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyi Kəlbəcər və Laçın rayonları ərazisində dislokasiya olunan hərbi hissələrin qışa hazırlığını yoxlayıb.
Müdafiə Nazirliyinin mətbuat xidmətindən milli.az-a verilən məlumata görə, müdafiə naziri Zakir Həsənova məruzə olunub ki, hərbi hissələrdə yataqxana və xidməti otaqlar fasiləsiz istilik sistemi ilə təmin edilib, silah və texnikanın payız-qış mövsümünə keçidi təşkil olunub.
Hərbi qulluqçuların ərzaq və isti geyimlə təminatı normaya uyğun şəkildə icra edilib. Yüksək dağlıq və sərt iqlim şəraiti olan ərazilərdə dislokasiya olunan bölmələrə normadan əlavə təminat və təchizat vasitələri ayrılıb.
Qeyd olunub ki, silah və texnikanın qış dövründə fasiləsiz və dayanıqlı istismarını təmin etmək məqsədilə bütün hərbi hissələr mərkəzləşdirilmiş qaydada yüksək keyfiyyətli yanacaq-sürtgü materialları, digər zəruri ehtiyat hissələri və avadanlıqlarla təmin edilib. Döyüş texnikalarının və hərbi nəqliyyat vasitələrinin yanacaq-sürtgü materialları mövsümü tələblərə uyğun olaraq dəyişdirilərək mürəkkəb və soyuq iqlim şəraitində istismar olunması üçün hazır vəziyyətə gətirilib.
Sərt iqlim şəraitində, dağlıq-düzənlik ərazidə, gecə və gündüz rejimində fasiləsiz xidmət aparmaq üçün hərbi hissələrin döyüş qabiliyyətinin daha da artırılması, eləcə də döyüşə hazırlığın yüksək səviyyədə saxlanılması üçün planlı şəkildə bütün zəruri tədbirlərin həyata keçirildiyi barədə Müdafiə nazirinə məlumat verilib. Məruzə edilib ki, şəxsi heyətin xidməti şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə hər növ mebel və inventarla təmin olunmuş yeni modul tipli konteynerlərdən ibarət yaşayış məntəqələrinin quraşdırılması işləri sürətlə davam etdirilir.
Bundan başqa digər dövlət qurumları ilə qarşılıqlı əlaqədə Mühəndis Qoşunlarının bölmələri tərəfindən çətin relyefli ərazilərdə hərəkət yollarının inşa edilməsi və bərpa olunması istiqamətində görülən işlərlə bağlı ətraflı məlumat verilib.
Müdafiə naziri Azərbaycan Ordusunda şəxsi heyətin təzə və yüksək kalorili qida ilə fasiləsiz təmin olunması, yaşayış məntəqələrinin inşa edilməsi üzrə görülən işlərin sürətləndirilməsi və hərbi qulluqçuların sosial-məişət şəraitinin daim yaxşılaşdırılması ilə bağlı müvafiq tapşırıqlar verib.
21-10-2021, 09:00 | Ronaldu Çempionlar Liqasında unikal rekord vurdu
Mançester Yunayted" in hücumçusu Kriştianu Ronaldu Çempionlar Liqasının qrup mərhələsində İtaliyanın "Atalanta" komandasına qarşı oyunda (3: 2) qol vurub.
Bununla da futbolçu turnirin yeni rekorduna imza atıb.
Portuqaliyalı hücumçu 38 klubuna qol vuraraq Çempionlar Liqasının yeni rekordunu müəyyənləşdirib. Ondan əvvəl heç bir oyunçu bu qədər komandaya qol vura bilməyib.
20-10-2021, 09:35 | Facebook" adını dəyişdirməyi planlaşdırır
"Facebook" sosial şəbəkəsi, "İnstaqram" xidməti və "WhatsApp" mesencerinin sahibi olan ABŞ-ın "Facebook" korporasiyası gələn həftə adını dəyişdirməyi planlaşdırır.
Trend-in məlumatına görə, bu barədə "Verge" portalı mənbələrə istinadən xəbər verir.
Məlumata əsasən, "Facebook"un bununla bağlı planlarını oktyabrın 28-i keçiriləcək konfransda elan edəcəyi gözlənilir.
Qeyd edilir ki, "Facebook"un yeni adı "metakainat" konsepsiyasına uyğun olacaq.
