24-12-2021, 05:27 | Quran ayələrində gözdəymə
Quran təfsirçiləri üç məqamda gözdəymə ilə bağlı ayələri yada salırlar.
1.Gözdəymənin açıq şəkildə təsdiqləndiyi ayə Qələm surəsinin son ayəsidir. Bir çoxları bu ayəni divardan asır, iş yerində hamının görəcəyi bir yerdə yerləşdirir və ya boynundan asır. Bu ayə "və in yəkadu" adı ilə məşhurdur.
Bu ayənin nazil olması ilə bağlı təfsirlər var. Yazırlar ki, həzrəti Peyğəmbər (s) bir gün məsciddə Quran oxuyurdu. Bir qrup şəxs məscidin qapısı yanında dayanıb Peyğəmbərin (s) çölə çıxmasını gözləyirdilər. Onların məqsədi gözləri ilə Peyğəmbərə (s) zərbə vurmaq idi. Cəbrail həzrət Peyğəmbəri (ə) xəbərdar etdi və bu ayəni öyrətdi ki, göz təsirindən amanda qalsın. Həzrəti peyğəmbər "və in yəkadulləzinə kəfəru..." ayəsini oxuyaraq məsciddən sağ-salamat xaric oldu. (Təfsiri-Təsnim)
Doğrudanmı bu ayə göz dəyməyə aiddir? Bəzi təfsirçilərin nəzərincə ayədə müşriklərin qəzəbli baxışı nəzərdə tutulub. Bəzi təfsirçilər isə, düşmənlərin gözdəymə kimi sirli bir qüvvədən istifadə edib peyğəmbərə zərbə vurmaq istədiyini deyir. Bəzi filimlərdə gözün belə təsirini müşahidə edirik. Kimsə gözü ilə lanpanı söndürür, metal qaşığı əyir, bir əşyanı sındırır.
Bir qrup təfsirçi də ayədə sadəcə gözdəymənin nəzərdə tutulduğunu söyləyir. Onların nəzərincə İslam düşmənləri Quran ayələrini eşidəndə o qədər cazibə görürdülər ki, qəzəblənirdilər, və gözləri ilə Həzrəti (ə) vurmaq isdəyirdilər. Əllamə Təbatəbai nəzərdə tutulan ayənin gözdəyməyə aid olduğunu vurğulayaraq yazir: "Göz dəymə nəfsani təsirlərdəndir, bu hadisəni inkar etməyə əqli dəlil yoxdur. Əksinə, müşahidə olunan hadisələr gözdəymənin həqiqət olduğunu təsdiqləyir." (Əl-Mizan, c.19, səh 648)
Təsnim, Nur, Hidayət, Nümunə təfsirlərində yuxarıdakı ayə və Yusuf surəsinin 67-ci ayəsi gözdəymənin dəlili olaraq vurğulanır. İbni Abbasdan rəvayət olunur ki, həzrət Peyğəmbər ayənin təfsiri ilə bağlı buyurub: "Gözdəymə həqiqətdir" (Əl-Durrul-Mənsur; Qələm surəsi, ayə 51)
Bəli, gözdəymədə belə əsrarəngizlik var. İnşallah İmamın (ə) zühuru dövründə insanların ixtiyarına veriləcək məarif çox mövzular üzərindən pərdəni qaldıracaq.
Quranda gözdəymə haqqında danışılması bəzi tənbəl insanlar üçün bir bəhanəyə çevrilmişdir. Onlar məsuliyyətdən yaxa qaçıraraq öz bacarıqsızlıqlarının və tənbəlliklərinin günahını gözdəymənin üzərinə yıxırdılar.
Belə bir qənaətə gəlirik ki, yuxarda qeyd olunan ayəni oxumaqla insan zərərli baxışların təsirindən qoruna bilər.
1.Gözdəymə ilə bağlı ikinci ayə Yusuf surəsinin 67-ci ayəsidir. Həzrəti Yusif Əzizi-Misir məqamına sahib oldu. Qıtlıqla üzləşdilər. Həzrət Yaqub buğda almaq üçün övladlarını saraya göndərdi. Həzrət Yaqub yola düşən övladlarına buyurdu: "Ey övladlarım! Bir qapıdan daxil olmayın, ayrı-ayrı qapılardan girin."
Peyğəmbərin lətif sözləri onun qəlbindəki ehtiyatdan danışır.
Bir tərəfdən oğlanlarının çoxluğu, onların boy-buxunu, digər tərəfdən gözəllikləri diqqəti cəlb edirdi. Ayrı-ayrı qapılardan daxil olmaq göstərişində bir ehtiyat hiss olunur. Həzrəti Yaqub bu yolla övladlarını gözdəymədən qorumaq isdəyir. Bəzi təfsirçilər iddia edirlər ki, burada gözdəymə yox, onların qətli və ya həbsə alınması təhlükəsi nəzərdə tutulur. Amma əksər təfsirçilər burada həzrəti Yaqubun gözdəymədən ehtiyatlandığını deyirlər. Nəticə budur ki, gözdəymənin qarşısını almaq yollarından biri şəraitə uyğun rəftar etmək, diqqəti cəlb etməməkdir.
... Gözdəymə ilə bağlı araşdırılan ayələrdən biri "Fələq" surəsinin 5-ci ayəsidir. Ayədə buyurulur ki, ey peyğəmbər, de ki, həsəd aparanların şərrindən Allaha sığınıram, o zaman ki, onlar həsəd apararlar.
Bəzi təfsirçilər ayədə gözdəymənin nəzərdə tutulduğunu bildirirlər. Çünki həsəd aparan insan başqalarının əlində olan nemətin məhvini istəyirlər.
Həsəd, paxıllıq şeytani bir xislətdir. İnsanda həsəd yaranmasının bir səbəbi onun imanının zəifliyidir. Dində həsəd bəla sayılır. Rəvayətlərdən aydın olur ki, həsəd gözdəymədən fərqlənir. Bir çox insanlar həsəd aparsalar da, xain olsalar da onların gözündə mənfi təsir yoxdur. Amma səni sevən bir insanın həmin sevginin nəticəsində gözü zərər vura bilər.
Gözdəymə rəvayətlərdə
Gözdəymə haqqında rəvayətlər çoxdur. Bu rəvayətlərdə gözdəymənin təsirlərindən danışılır. "Biharul-Ənvar", digər rəvayət kitablarında gözdəymə haqqında rəvayətlər kifayət qədərdir. Həm sünni, həm də şiyə mənbələrində bu mövzuda rəvayətlər var. Həzrəti Peyğəmbər (ə) buyurur: "Həqiqətən gözdəymə doğrudur..." (Musnədi-Əhməd, c.1, s. 274) Həzrəti Əli (ə) "Nəhcül-bəlağə"də gözdəymənin həqiqət olduğunu buyurur. ("Nəhcül-bəlağə", hikmət 400)
Peyğəmbərin belə buyurduğu rəvayət olunur: "Mənim ümmətimdən ölənlərin ölüm səbəbi qəza-qədərdən sonra gözdəymədir. ("Əl-Durrul Mənsur", c. 6, s. 258)
Həzrət Peyğəmbər (ə) buyurur: "Gözdəymə həqiqətdir, kişini qəbirə, dəvəni qazana salar." ("Biharul-Ənvar", c. 63, səh. 26) Bir gün həzrət peyğəmbər Bəqi qəbiristanlığının yanından keçirdi. Həzrət buyurdu: "And olsun Allaha qəbiristənlıq əhlinin çoxu gözdəymədən dünyasını dəyişib." (Təfsiri Minhəcus-Sadiqin", c. 6, Səh. 391) Həzrətdən belə rəvayət olunur: "Gözdəymə təsirlidir." ("Səhihi-Termezi", Kitabul-Tibb bab 19)
Həzrət peyğəmbər buyurur: "Gözdəymə həqiqətdir, hətta dağların zirvəsini uçurar." ("Musnədi-Əhməd", c. 1, səh. 274)
Həzrət Əli (ə) buyurur: "Gözdəymə həqiqətdir, təbiətin əsrarəngiz güclərindən istifadə olunması doğrudur." ("Nəhcül-Bəlağə", hikmət 400) Nəticə bu olur ki, gözdəyməni təsdiqləyən rəvayətlər istər şiə, istər sünnə əhlinin mötəbər mənbələrində yer alıb. "Nəhcül-Bəlağə", "Müsnədi-Əhməd", "Səhihe-Buxari", "Məkarimul-Əxlaq", "Əl-Mustədrək" kimi mötəbər kitablarda gözdəymə hadisəsi təsdiqlənir. Bütün bu rəvayətlər mövzunu araşdırmaq istəyənlər üçün dəyərli mənbədir. Hadisənin həqiqəti sübuta yetdikdən sonra onu ciddi araşdırmağa dəyər. Bəli, gözdəymə xürafat deyil. İslam gözdəyməni təsdiqləyir. (Molla Sədra "Əl-Məbdə vəl Məad" kitabında yazır ki, bəzən insan ruhu kənara təsir qüvvəsinə malik ola bilər. Gözdəymə bu qəbildəndir." (c. 1, s. 607) Bəzi hadisələr həqiqətdir, sadəcə insanlar bu həqiqətə xürafat qatıb. Mövzunu araşdıranların əsas işi həqiqəti xürafatdan ayırmaqdır.
15-12-2021, 07:20 | Övlad valideyninə əl qaldırarsa... - AKTUAL
Təbii ki, hər birimizin düzgün şəxsiyyət kimi formalaşmasında ailənin rolu əvəzsizdir. Ailə ən vacib sosial mühitdir. Bizim ətraf mühitlə də ilk tanışlığımız məhz ailədən başlayır.
Buna görə də ailənin uşaq tərbiyəsində təsiredici rolu danılmazdır. Ailə tərbiyənin əsasıdır, mənbədir, kökdür. Məhz,niyə tərbiyədə ailənin rolu bu qədər önəmlidir?
Bir neçə ay bundan qabaq belə bir situasiya ilə qarşılaşdım. Marketdə alış-veriş edən bir ana və övladı. Uşağın 10-12 yaşı olardı. Oğlan uşağı idi. Təkidlə bəyəndiyi oyuncağın alınmasını istəyirdi. Ana isə kənardan heç də xoş görünməyən bir tərzdə rədd cavabı verirdi. Qəflətən hər kəsin içində uşaq hoppanaraq anasının başına yumruq vurdu. Anası ona eyni "cavab"ı verdi. Onlar bu vəziyyətdə də heç nə almayaraq marketdən çıxdılar və hər kəsin reaksiyası artıq məlumdur.
İnsan toplusu içərində olsun və ya olmasın bu cür vəziyyətin yaşanması sadəcə dəhşətdir. Belə halın yaşanması təsadüfü deyil. Əslində, bunun kökündə müxtəlif səbəblər dayanır. Görünür, bu ailənin özülündə bərpası lazım olan ciddi çatlar var. Uşağın gözü qarşısında atanın anaya qarşı şiddəti, ər-arvad münasibətlərinin düzgün qurulmaması, ən əsası övlad-valideyn münasibətlərinin düzgün tənzim olunmaması, ailəyə kənar şəxslərin müdaxiləsi, ailədə bütövlüyün olmaması və s. bu kimi hallar sonda belə bir nəticənin yaranmasına səbəb olur.
Mən deyərdim ki, yaşanmış həmin situasiya hələ o ailə üçün başlanğıcdır. Biz hər gün KİV-dən müxtəlif kriminal hadisələr eşidirik. Bunlar içərisində oğul anasını bıçaqladı,övlad atasını öldürdü,nəvə pula görə nənəsini qətlə yetirdi və s. Heç kim zəmanət verə bilməz ki, həmin uşaqda bunları edənlərdən biri ola bilməz. Bu tipdə böyümüş uşaqların sabahısı gün nəinki, cəmiyyətə xeyirli bir vətəndaş hətta öz valideynlərinə xeyirli bir övlad olma ehtimalları sıfıra bərabərdir.
Ailədə verilən düzgün tərbiyə uşağın gələcək inkişafını tənzimləyir. Ona görə də istər boşanmış ailədə, istərsə də münasibətlərində problemi olan ailədə valideynlər uşaq tərbiyəsində mümkün qədər öz çətinliklərini arxa plana atmalı, uşağın yanında bunu hiss etdirməməlidirlər. Valideynlər öz məsuliyyətlərini dərk etməli, bir insan yetişdirdiklərini unutmamalıdırlar. Uşaqlarının özgüvənlərini qırmamalı, onlara hörmət və əxlaqla davranmalıdırlar. Qadağalar tətbiq edərkən diqqətli olmalı, onlara fiziki və psixoloji zərbələr vurmamalıdırlar. Övladlarını qorxaq tərbiyə etməməlidirlər. Əslində uşaq tərbiyə etmək heç də asan bir iş deyil. Bunun üçün də valideynlər bu mövzuda əvvəlcədən maariflənməli,mövzu ilə bağlı kitablar oxumalıdırlar və ən əsası özləri tərbiyəli olmalıdır.
Əziz valideynlər! Övladlarınıza vaxt ayırın, onlara diqqət yetirin, ən əsası onları şəxsiyyət kimi görün. Məsləhətləşin, dinləyin, özgüvənlərini qaldırın. Unutmayın ki, onların ən etibarlı sadiq dostlar məhz sizsiz!
Sitarə Xəlilzadə,
Milli.Az
15-12-2021, 07:17 | Nə üçün siqaretdən imtina çəkinin artmasına səbəb olur. Yeni araşdırma
Hamı bilir ki, siqaretdən imtina edən insanların əksəriyyəti bir müddət sonra kökəlir. Müşahidələr göstərir ki, siqaretdən imtina edəndən sonra 5 il ərzində insan 10 kq-a qədər çəki yığa bilər.
İndiyədək bunun səbəbi tibdə məlum deyildi. Medical Xpress xəbər verir ki, bu yaxınlarda Misir alimləri bunun səbəbini aşkar edə bilib. Məsələ burasındadır ki, siqaret çəkən insanlarda aclığa cavabdeh olan qrelin hormonunun səviyyəsi siqaret çəkməyən insanlarla müqayisədə daha gec aşağı düşür ki, nəticədə insan daha uzun müddət ərzində özünü tox hiss edir və daha az yemək yeyir.
15-12-2021, 07:14 | Antibiotiklərin növbəti ziyanı aşkar olunub
Hamı bilir ki, hal hazırda antibiotiklər tez-tez ciddi səbəb olmadan, "hər ehtimala qarşı" təyin olunur. Dünya alimləri bunu çox ziyanlı hesab edir.
Məhz antibiotiklərin səbəbli-səbəbsiz istifadəsi, düzgün olmayan qəbulu dünyada antibiotiklərə davamlı olan mikrobların əmələ gəlməsinə səbəb olub. Alimlərin fikrinə görə belə mikrobların sayı getdikcə artacaq və bu da bakterial infeksiyalardan ölümün artmasına səbəb olacaq.
Bu səbəbdən alimlər antibiotikləri yalnız zəruri hallarda təyin etməyi tövsiyə edirlər.
Son araşdırma antibiotiklərin yeni ziyanını aşkar edib. Amerika alimləri 8 minə yaxın uşağın tibbi məlumatlarını araşdırıb belə nəticəyə gəliblər ki, 1 yaşına qədər olan uşaqlarda antibiotiklərin qəbulu gələcəkdə qida allergiyalarının inkişafına təkan verə bilər.
Bağırsaqların mikroflorası qida məhsullarında olan yad zülalların orqanizm tərəfindən normal mənimsənilməsində böyük rol oynayır. Mikroflora pozulduqda orqanizm allergiyalara meyilli olur. Antibiotiklər bağırsaqların mikroflorasını pozur və bu da allergiyaların riskini artırır.
27-11-2021, 07:46 | Soyuq havalarda infarkt, insult riski artır
Amerika alimlərinin araşdırmalarına görə, soyuq havada ürək tutmaları, ani ürək dayanması, infarkt kimi pozulmaların sayı çoxalır.
Bunun səbəbi soyuqda insan orqanizmində baş verən damarların sıxılmasıdır (spazm). Xüsusilə bu isti otaqdan soyuğa çıxanda baş verir. Nəticədə ürəyə olan yükləmə artır.
Belə spazm sağlam insanın orqanizmində baş verdikdə, bu ciddi mənfi nəticələrə səbəb olmur. Lakin ürək xəstəlikləri olan insanlarda bu ürək tutmasına və hətta infarkta səbəb ola bilər.
Bu səbəbdən həkimlər ürək xəstəlikləri olan insanlara soyuq havada daha isti geyinməyi, əlcək və papaq taxmağı tövsiyə edirlər. /medicina.az
27-11-2021, 07:30 | Tədqiqat: Tibbi maskadan istifadə koronavirusa yoluxmanı 53 faiz azaldır
Qoruyucu tibbi maskadan istifadə COVID-19 infeksiyasına yoluxma hallarını nəzərəçarpacaq dərəcədə azaldır.
AZƏRTAC-a istinadən bildirir ki, bu barədə məlumat beynəlxalq tədqiqatın nəticələrində öz əksini tapıb.
Böyük Britaniya da daxil olmaqla, bir sıra ölkələrin alimləri belə qənaətə gəliblər ki, tibbi maska koronavirusun yayılması ilə mübarizədə ən təsirli vasitədir. Bununla yanaşı, məsafə saxlamaq və əlləri yumaq da infeksiyanın yayılmasının qarşısını xeyli alır.
Dünyanın müxtəlif bölgələrində aparılan 30-dan çox müstəqil tədqiqat nəticəsində məlum olub ki, qoruyucu maska taxmaq yoluxmanın qarşısını 53 faiz, əlləri yumaq 50 faiz, məsafə saxlamaq isə 25 faiz alır. Alimlərin sözlərinə görə, əhalinin vaksinasiyası ilə yanaşı, belə qoruyucu tədbirlərin də davam etdirilməsi vacibdir.
Eyni zamanda, Avstraliyanın Viktoriya şəhərində yerləşən "Monash" Universiteti və Edinburq Universitetinin alimləri sərhədlərin, məktəblərin və ofislərin bağlanması da daxil olmaqla, bu cür məhdudiyyətlərin əhaliyə potensial mənfi təsirini qiymətləndirmək üçün ayrıca tədqiqata ehtiyac olduğunu vurğulayırlar. Hazırda dünyanın bir çox ölkəsində ictimai və qapalı məkanlarda maska taxmaq məcburidir.
Qeyd edək ki, 2020-ci ilin martında Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı yeni koronavirusun yayılmasını pandemiya elan edib. Pandemiyanın statistikasını aparan Worldometer portalının məlumatına görə, indiyədək dünyada koronavirusa yoluxanların sayı 255 milyon 848 min nəfəri ötüb, ölənlərin sayı 5 milyon 141 min 709 nəfərə çatıb, 231 milyon 241 min nəfər isə sağalıb.
27-11-2021, 07:24 | Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhədin demarkasiyası üzrə ikitərəfli komissiya yaradılacaq
Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhədin demarkasiyası üzrə ikitərəfli komissiya yaradılacaq.
AZƏRTAC-a istinadən bildirir ki, noyabrın 26-da Soçidə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev, Ermənistan Respublikasının baş naziri Nikol Paşinyan və Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin Bəyanat imzalayıblar.
"Azərbaycan-Ermənistan sərhədində sabitlik və təhlükəsizlik səviyyəsinin artırılması üzrə addımlar atmağı və Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan Respublikası arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası, sonradan tərəflərin sorğusu əsasında Rusiya Federasiyasının məsləhət yardımı ilə sərhədin demarkasiyası üzrə ikitərəfli komissiya yaradılması barədə şərtləşdik" - deyə bəyanatda qeyd olunub.
26-11-2021, 13:32 | Türkiyə modern silahlar istehsal edərək dünyaya meydan oxuyur - Tarixçi-alim
Qardaş ölkədə baş verən valyuta böhranının Ərdoğan hakimiyyətinə ən çətin dövrünü yaşatdığını iddia etmək düzgün deyil. Türkiyə tarixində Atatürkdən sonra belə hadisələr çox olub və buna baxmayaraq, türklər bunun öhdəsindən layiqincə gəliblər. Eləcə də Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan 20 illik iqtidarı dövründə bir çox çətinliklər yaşayıb. Hamısından qələbə ilə çıxa bilib.
Bu sözləri Axar.az-a tarixçi-alim, dosent Zaur Əliyev Türkiyədə baş verən son iqtisadi proseslər barədə danışarkən deyib.
"Dünyanın əksər ölkələrində pandemiyanın doğurduğu iqtisadi problemlər var. Bu o demək deyil ki, Türkiyədə baş verən valyuta böhranında Ərdoğan iqtidarı günahkardır. Mən tarixçiyəm, bilirəm ki, milləti və dövləti üçün böyük işlər görən şəxsiyyətlər bəzən kiçik böhran olan kimi ağır ittihamlara məruz qalıblar. Bizim öz tariximizdə bu gün Rəsulzadəni, Elçibəyi tənqid edən nə qədər insan var, amma onlar burunlarının uclarından kənarı görə bilmirlər. Eləcə də Türkiyədə Atatürk kimi şəxsiyyəti indi tənqid edənlər tapılır, halbuki Atatürk dağılmaqda olan böyük imperiyanın yerində güclü Türkiyə dövləti qura bildi", - alim bildirib.
Z.Əliyev qeyd edib ki, insan təbiətində nankorluq var:
"Ərdoğan Türkiyə üçün nələr edib, bunu bir görsünlər! Uzun əsrlərin böyük bir dövrünü, Osmanlı imperiyasını Ərdoğan tarixi irs kimi qəbul edib. Bu, açıq-aşkardır. Əslində burada qəbahətli heç nə yoxdur. Ərdoğan Türkiyəni Osmanlı dövlətinin əzəmətinə ucaldır".
Alimin sözlərinə görə, Ərdoğan Türkiyəni bölgənin əsas aparıcı dövlətlərindən birinə çevirib:
"Əvvəlki Türkiyəyə baxaq, indikinə də baxaq: Bu gün Türkiyə enerjidə xarici asılılığın azaldılması, yerli resurslardan istifadəsinin maksimum səviyyəyə yüksəldilməsi və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə hədəflərindən yola çıxaraq, yenilənə bilən enerji qaynaqlarının payını yüksəltmə və enerji səbətinə nüvə enerjini də əlavə etmə yolunda işlərini davam etdirməkdədir. Yenilənən enerji baxımından əhəmiyyətli bir potensiala sahib olan Türkiyə geotermal potensialı ilə dünyada 7-ci, Avropada isə 1-ci sırada iştirak etməkdədir. Buna əlavə, hidroelektrik qaynaqları, külək və günəş enerjisinin inkişaf etdirilməsi də prioritet seçilib. 2023-ci ilə qədər Türkiyənin cəmi enerji tələbinin 30%-nin yenilənə bilər enerji qaynaqlarından qarşılanması nəzərdə tutulur".
O bildirib ki, bu gün Türkiyə dünyaya modern silahlar istehsal edərək meydan oxuyur:
"Təkcə "Bayraqdar" dünyanın bütün ölkələrində tələb olunan texnoloji üstünlükdür. Ərdoğan ondan öncə ölkəni idarə edən prezidentlərdən fərqli olaraq qərar qəbul edərkən "Qərb nə deyəcək?" düşüncəsi ilə məsələlərə yanaşmır. O, Türkiyə üçün doğru olanlar barədə qərar qəbul edir, ölkəsinin dünyadakı tarixi nüfuzunu özünə qaytarır. Ərdoğan 2002-ci ildən Türkiyənin rəhbəri kimi fəaliyyət göstərir və bu illər ərzində ölkənin siması tamam dəyişib. Uzun illər Sevr və Lozanna konfranslarında qəbul edilən qərarların ağırlığını üstündə daşıyan Türkiyə Ərdoğanın hakimiyyəti illərində regional və beynəlxalq güc sahibi olan bir dövlətə çevrildi. "Ərdoğan nə edib" sualına tək bir cümlə ilə cavab vermək istəyirəm: Türkiyəni Böyük Səkkizlik səviyyəsində bir güc edib".
26-11-2021, 13:11 | Hərbi qulluqçulara sosial şəbəkələrlə bağlı qadağa qoyulur
Azərbaycanda hərbi qulluqçuların fəaliyyəti ilə bağlı qadağalar müəyyən edilir.
Bu, "Hərbi qulluqçuların statusu haqqında" yeni qanun layihəsində əksini tapıb.
Yeni qanun layihəsinə əsasən, hərbi qulluqçulara tətil etmək, seçkili orqanlarda vəzifə tutmaq, siyasi partiyalara, qeyri-hökumət təşkilatlarına, dini qurumlara və həmkarlar ittifaqlarına üzv olmaq, yığıncaqlarda, nümayişlərdə, küçə yürüşlərində və piketlərdə iştirak etmək, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq, müddətli həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçularına mülki peşə, orta ixtisas və ali təhsil müəssisələrində təhsil almaq, daimi yaşayış üçün xaricı getmək, siyasi və dini təbliğatla məşğul olmaq, dövlət sirrini yaymaq, komandirlərin (rəislərin) qanunla müəyyən edilmiş qaydada verilmiş əmrlərini, sərəncamlarını və göstərişlərini müzakirə etmək və ya tənqid etmək, hərbi xidmətlə bağlı kütləvi informasiya vasitələrinə və ya onların nümayəndələrinə komandirlərin (rəislərin) icazəsi olmadan birbaşa müsahibə vermək, hərbi xidmət vəzifələrinin icrasının dayandırılmasına yönəlmiş hərəkət (hərəkətsizlik) etmək, qadağan olunmuş əşya və ya texniki vasitələri (cihazları) hərbi hissənin ərazisinə və xidmət yerinə gətirmək və onlardan istifadə etmək, sosial şəbəkələrdə, internet informasiya ehtiyatlarında hərbi xidmətlə bağlı məlumatları yaymaq, xidməti mənsubiyyətini açıqlamaq qadağan edilir.
Trend
26-11-2021, 13:08 | Koronovirusun ən çox mutasiyaya uğramış yeni variantı tapıldı
COVID-19-un ən çox mutasiyaya uğramış variantı aşkar olunub.
Oxu.az-a istinadən xəbər verir ki, yeni virus Botsvana, CAR və Honqonqda tapılıb.
Alimlər onun vaksinlərə qarşı dözümlü ola biləcəyini qeyd ediblər.
Bununla yanaşı, virusun çoxsayda mutasiyaya uğraması səbəbindən qeyri-sabit olduğu və sürətlə yayılmadığı bildirilib.
